Monumenten van macht: kastelen, burchten, paleizen
Kastelen, burchten en paleizen spreken tot onze verbeelding. Ze behoren vaak tot de meest monumentale en iconische gebouwen van een stad of gemeente. Lokale bewoners voelen er zich mee verbonden en net daarom ligt het herbestemmen van deze sites vaak erg gevoelig. Denk maar aan de protesten tegen het nieuwe paviljoen aan het Gravensteen in Gent of de heftige reacties op de nieuwe aanbouw aan het Steen in Antwerpen.
In dit atelier maakten we kennis met dit type erfgoed en de verschillende bestemmingen die er vandaag en in het verleden aan zijn gegeven. We reflecteerden over het spanningsveld tussen conservatie en herbestemming. Welke breuklijnen waren er in de geschiedenis van de bestemming of functie van een kasteel? Wat was de rol van de eigenaars of andere stakeholders hierin? Welke betekenis heeft het landschap en de omgeving doorheen dit proces?
De atelierweek
Op maandag kregen de studenten een korte introductie in het thema door prof. Frederik Buylaert waarna we meteen richting het Gravensteen (museale opstelling) trokken om het eerste kasteel te gaan verkennen. Op dinsdag trokken we naar Antwerpen waar we het Steen (cruiseterminal, stadswinkel en toeristeninfo), het Paleis op de Meir (tentoonstellingen) en het kasteel De Drie Torekens (co-housingproject) bezochten. Op woensdag splitste de groep zich op. Één groep kreeg eerst een uiteenzetting in het Rijksarchief door prof. Erik Thoen over de inplanting van kastelen in het landschap. Vervolgens fietsten ze richting Kasteel Notax (privé woning) en Laarne (museale opstelling). De andere groep trok richting Beveren waar ze waterburcht Cortewalle (vergaderruimten, voltrekking burgerlijke huwelijken en tentoonstellingen), Kasteel Bosdam (privé woning en B&B), Hof ter Welle (Erfgoedhuis) en Hof Ter Saksen (landschapspark en geplande horeca-uitbating) bezochten.
Op donderdagvoormiddag volgde een groepsdiscussie en –reflectie over de opgedane inzichten, waarna er werd gewerkt aan de Verleden Week-website waarop de verschillende bezochte casussen worden besproken. Er werd ook vorm gegeven aan de stand van de Verleden Week-beurs door een kartonnen kasteel te knutselen waarop vier thema’s werden belicht: 1) het verschil tussen private en publieke eigendom van kastelen, 2) de herbestemming, 3) het financiële en beschermingsaspect en 4) participatie.
Resultaten
Bekijk onze digi-expo over kastelen.
Team
Studenten: Matisse Beirens, Amélie Bex, Teo Delannoy, Emma Iliano, Iben Keen, Wannes Parisis, Lize Remory, Nina Van Coillie, Amon Vandenbruaene, Yrsa Zuiderhoek, Isolde Artois, Boris Van de Moortel, Liete Bekaert, Bart Bultheel, Landen De Backer, Quinten Lelie en Robbe Lierman -
Medewerkers: Janna Everaert, Frederik Buylaert, Sieben Feys, Reinder Klinkhamer, Bruno De Wever en Jan Dumolyn
Contact: Janna.everaert@ugent.be