Schelde Gemapt

Hoe kunnen we het rijke verleden van de Schelde inzetten voor haar toekomst? Dit atelier verkent de geschiedenis van overstromingslandschappen langs de Schelde en hun betekenis voor hedendaags natuurherstel. 

Door kritisch te kijken naar historisch kaart- en beeldmateriaal, en twee eeuwen aan landschapsverandering, zoeken we naar een creatieve synthese tussen verleden en toekomst. We erkennen daarbij dat we niet simpelweg kunnen terugkeren naar een geïdealiseerd verleden, maar dat historische inzichten ons wel kunnen helpen bij het vormgeven van een toekomstbestendig rivierlandschap.  

Als eindresultaat presenteren we 'Schelde Gemapt', een digitale atlas die deze korte historische zoektocht visualiseert en presenteert.  

Onze atelierweek 

Geen betere introductie tot de terminologie en evolutie van de Scheldevallei dan een deskundige uitleg in het landschap zelf. We trapten onze week dan ook af met een gegidste fietstocht in de Damvallei. Natuurgids Marc Martens vertelde over paleomeanders, broekbossen, veenlandschappen en de invloed van dieren als de wolhandkrab en de bever. Gewapend met deze kennis definieerden we vier thematische groepen voor de digitale atlas: rechttrekkingen, vloeiweiden, waterinfrastructuur en overstromingen. 

Elke thematische groep ging op zoek naar een invalshoek en geschikte bronnen om hun onderwerp te belichten. Dit bracht ons van het digitale krantenarchief van de KBR tot de leeszalen van de Gentse Universiteitsbibliotheek en het Gentse Stadsarchief. Zo verzamelde iedere groep foto’s, kaarten, krantenartikels en wetenschappelijke literatuur en vertaalde die in ‘points of interest’. 

Om te komen tot een digitale atlas voegden alle deelnemers hun plaatsen, teksten en verzamelde beeldcollecties toe aan Omeka S. Dit resulteerde, na een eindredactie en een controle van het intellectueel eigendom, in het publiek toegankelijke ‘Schelde Gemapt’. Deze website werd door alle deelnemers met trots op het toonmoment voorgesteld.  

Resultaten

De combinatie van archiefwerk, terreinobservaties en een digitale verwerking (vectorisatie, metadateren) leverde uiteindelijk 50 ‘points of interest’ op. Deze korte landschapsbiografie van de Schelde is vrij te raadplegen via https://www.scheldegemapt.ugent.be/. Ga dus zeker eens op (digitale) wandeling door tijd en ruimte en verken het verleden en heden van de Schelde. 

Team

Begeleiders: Vincent Ducatteeuw, Rein Debrulle, Bas Vercruysse, Helena Van Hiel 

Studenten: Nisse Leempoels, Victor Vermeiren, Kaïs Ben Amor, Thomas Vandevelde, Arim Steenbrugge, Jakob Van der Vennet, Boris Van de Moortel, Lucas Van der Meirsch, Lucas Bambust, Xander Bourgoy, Maxim Croes, Jarno Uytterhaegen, Michiel Deruyter, Nicolas Taelman, Yumi Vanherck, Isaac Maes 

In samenwerking met: Ghent Centre for Digital Humanities 

Contact: rein.debrulle@ugent.be (begeleider)